Bron: Bolswards Nieuwsblad, 30 oktober 2019 om 12:00 uur
PINGJUM/WITMARSUM – Al sinds begin september wordt in Pingjum en Witmarsum druk geacteerd, gedanst en gezongen. Toen startten de repetities van een bijzonder project, Kerk van de Klei, georganiseerd door Vereniging Kunst Achter Dijken. Vanaf 9 november zijn de uitvoeringen.
De Koepelkerk in Witmarsum, waar de voorstellingen plaatsvinden, kleurt vanaf 9 november een aantal avonden groen. De voorstelling is een mix van theater, muziek, koorzang en beeldende kunst. Aan Kerk van de Klei doen acteurs, zangers en beeldend kunstenaars uit de hele regio mee. Grote videoschermen brengen het landschap de kerk in. Kleurrijke kostuums, verlichting en videobeelden veranderen de kerk tijdelijk in een onderwaterwereld.
Kerk van Klei gaat over het dorpsleven in Friesland en haakt aan bij de actualiteit. De voorstelling begint met een vergadering van Dorpsbelang over de toekomst van de dorpskerk. De kerkgemeente kan het gebouw niet langer onderhouden. Dorpsbelang heeft een spreker uitgenodigd die vol overgave vertelt over het landschap en de natuur als nieuw geloof dat mensen kan samenbrengen in de kerk. Gaandeweg verandert haar lezing in een kleurrijk ritueel waarin samenzang een belangrijke rol speelt en de fantasie de vrije loop krijgt. Het publiek wordt uitgenodigd om mee te zingen, om te reageren en om persoonlijke ervaringen en verhalen over het landschap te delen. Na afloop brengt het koor een ode aan het land rondom ons. Kerk van Klei wordt zo een kleurrijke en muzikale zoektocht naar onze band met landschap en naar de grond waarop wij staan.
Jeannet Bartels en Gerrit Tol werken beiden mee aan de voorstelling als zanger en acteur. Bartels was een van de regisseurs van de voorstelling ‘Alles Ut’ van toneelclub Pingjum dit jaar. Gerrit Tol is voorzitter van koor Scheppingsgave uit Witmarsum.
Bartels vertelt dat voor haar deze samenwerking bijzonder is. ,,Bij Toneelgroep Pingjum spelen eigenlijk alleen mensen uit het eigen dorp mee. Wij hebben nog nooit een Witmarsumer of bijvoorbeeld iemand uit Arum gevraagd voor een bepaalde rol. En omgekeerd gebeurt dat naar mijn weten ook niet. Bij de toneelclubs hier is het toch vooral met en voor het eigen dorp. Terwijl ik het toch ook wel leuk vind om zoals nu samen te werken met spelers uit andere dorpen. En om zelf weer toneel te spelen en te kijken hoe iemand anders regisseert. Daar leer ik veel van. Wij spelen in Pingjum eigenlijk alleen bestaande stukken die wij soms iets aanpassen aan de lokale situatie. Maar dit stuk gaat over onze eigen omgeving en er worden allerlei persoonlijke verhalen verteld over het landschap. Dat vind ik mooi. Ik herkende ook een aantal van deze verhalen over de klei, het fierljeppen en over het spelen op de velden en akkers. Dat heb ik zelf als boerendochter ook gedaan. Maar het spannendste aan Kerk van Klei vind ik dat het publiek heel direct betrokken wordt bij de voorstelling. Zij worden gevraagd om mee te zingen, maar ook om te reageren en om eigen verhalen over het landschap te vertellen. Dat betekent dat je als acteur nooit precies weet wat er staat te gebeuren. Dat is voor mij nieuw. Ik ben benieuwd hoe wij ons daar op kunnen voorbereiden. Kunnen wij ons daarop wel voorbereiden? Dat vind ik spannend”.
Voor Gerrit is de samenwerking met een nieuwe componist, Martijn Pieck uit Utrecht, die speciaal voor deze voorstelling liederen voor het koor heeft geschreven, bijzonder. Voor hem waren deze nieuwe samenwerkingsverbanden met kunstenaars en acteurs de reden om deel te nemen. ,,Zo’n groep mensen die niet eerder met elkaar heeft gewerkt en nu in korte tijd een productie op de planken moet zetten, dat geeft altijd een bijzondere dynamiek. Scheppingsgave heeft wel al eerder meegedaan met theatervoorstellingen. Ik merk zelf als voorzitter van het koor hoe belangrijk deze projecten zijn voor onze vereniging. Door aan nieuwe projecten en experimenten mee te doen, blijf je bestaan als vereniging: Daardoor blijven mensen zich aanmelden bij het koor, want er valt wat te beleven.”
Ook Gerrit herkende de verhalen over het landschap in de voorstelling. ,,De verhalen in Kerk van Klei zijn gelukkig wel anders dan wat je vaak op tv ziet: Wanneer het over Friesland gaat, zie je altijd die groene weilanden en bootjes. En vaak gaat het er dan over dat het landschap vroeger heel mooi en veel beter was dan nu. Ik vind het zelf eigenlijk wel imposant om te zien hoe de boeren tegenwoordig met grote machines en moderne techniek, met gps en laserstralen, het land bewerken. Ook dat hoort bij Friesland en heeft zijn schoonheid.” Jeannet: ,,Vind ik ook. Maar het landschap zelf wordt op sommige plekken ook steeds mooier. In de buurt van de Strandweg bijvoorbeeld bij Pingjum. Daar hebben ze nu zo’n bloemenrand langs de akker ingezaaid. Prachtig. Dat zou van mij wel weer meer mogen. Ik was op vakantie in Tsjechië en daar was de hele wei bebloemd, net als in Friesland in mijn kindertijd. Want dat mis ik wel. De bloemen tussen het gras. Dat mag van mij wel weer terugkomen. Toch een beetje weemoed naar het landschap van vroeger dus.”
De voorstelling is geschreven door Stefan Belderbos (Witmarsum) die eerder het script voor het iepenloftspul Dijk vol dromen (2014) in Pingjum schreef. Componist en muzikant Martijn Pieck schreef speciaal voor deze voorstelling de koormuziek. Deze wordt gezongen door een gelegenheidskoor met leden van het koor Scheppingsgave uit Witmarsum en de Halsbânsjongers uit Pingjum. Kunstenaar Elske Klik uit Pingjum ontwierp de kostuums en speelt zelf ook mee in het stuk.
De voorstellingen vinden plaats op 9, 10, 15 en 16 november. De voorstelling begint in de Hoekstien, van Aylvaweg 37 te Witmarsum en gaat daarna verder in de Koepelkerk. Meer informatie: www.kunstachterdijken.nl.